Regeneracja to temat, który wykracza daleko poza sferę biologii i medycyny. Na Uniwersytecie Jagiellońskim procesy regeneracyjne są badane także w naukach społeczno-humanistycznych. W ramach projektu Miesiąc Partnera Klastra dowiedz się jak regeneracja społeczna staje się kluczem do odbudowy wspólnot i poprawy zdrowia psychicznego!
Regeneracja to proces przywracania pierwotnej funkcjonalności, struktury lub równowagi różnych systemów — biologicznych, mechanicznych, środowiskowych i psychologicznych. Może dotyczyć zarówno organizmów żywych, elementów środowiskowych, społecznych jak i systemów technicznych.
W Uniwersytecie Jagiellońskim rozwój badań nad szeroko pojętą regeneracją to nie tylko domena nauk life-science i medycznych, temat prężnie rozwija się także w humanistyce i naukach społecznych, koncentrując się na zrozumieniu procesów regeneracyjnych w kontekście społecznym, ekonomicznym i kulturowym.
Regeneracja społeczna to nic innego, jak odbudowa więzi społecznych, struktur wspólnotowych czy też poprawa jakości życia w społecznościach dotkniętych kryzysami. Z kolei w psychologii termin odnosi się do zdolności odbudowy sił psychicznych, emocjonalnych i poznawczych po doświadczeniu stresu, wyczerpania lub traumy.
W artykule Technologie regeneracyjne – innowacje Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawialiśmy projekty naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy prowadzą wieloaspektowe badania nad procesami regeneracyjnymi w dziedzinach life-science. Natomiast w tekście, który właśnie czytacie, przybliżymy projekty z obszaru nauk społeczno-humanistycznych.
Aplikacja Gambler Aid – narzędzie wspierające w ograniczeniu lub zaprzestaniu grania w gry hazardowe.
Uzależnienie od hazardu niesie za sobą poważne konsekwencje społeczne oraz ryzyko wystąpienia innych zaburzeń psychicznych (depresja, uzależnienie od alkoholu i narkotyków). Także czas oczekiwania na specjalistyczną pomoc terapeutyczną jest bardzo długi. Dlatego zespół naukowy z Uniwersytetu Jagiellońskiego (duet dr Małgorzata Piasecka i dr Łukasz Szwejka) postanowił wyjść naprzeciw tym problemom, tworząc Gambler Aid – nowoczesną aplikację mobilną, która wspiera osoby dotknięte uzależnieniem od gier hazardowych. Dzięki Gambler Aid osoby zmagające się z problemem mogą liczyć na wsparcie w procesie zmiany i dążeniu do zdrowszego trybu życia. Aplikacja umożliwia świadome samoocenianie, naukę nowych strategii radzenia sobie z pokusami hazardowymi oraz identyfikację i modyfikację myślenia związanego z grą.
Głównym celem Gambler Aid jest pomoc w ograniczeniu lub całkowitym zaprzestaniu grania hazardowego. Aplikacja spełnia podstawowe funkcje:
- Motywuje do zmiany poprzez umożliwienie samooceny.
- Zapewnia dostęp do technik i strategii radzenia sobie z przymusem grania.
- Pomaga w identyfikacji i modyfikacji specyficznych dla hazardu zniekształceń poznawczych.
- Wspiera w opracowywaniu skutecznych strategii radzenia sobie z czynnikami wyzwalającymi przymus grania.
- Umożliwia dostęp do społeczności osób wspierających.
- Pomaga w planowaniu, zarządzaniu czasem i monitorowaniu aktywności związanych z grą hazardową.
Przewodnik dla funkcjonariuszy Służby Więziennej o zapobieganiu samobójstwom wśród osadzonych.
W polskiej Służbie Więziennej tematyka prewencji suicydalnej jest zagadnieniem ważnym, a Centralny Zarząd Służby Więziennej prowadzi stały monitoring prób samobójczych podejmowanych przez osoby pozbawione wolności.
Ze względu na wysoko specjalistyczne zagadnienie, niewiele jest publikacji z zakresu zjawiska samobójstw w więzieniach, zwłaszcza w polskich. Brakowało też przewodników dotyczących metod diagnozy, profilaktyki czy interwencji, dostosowanych do pracy z osobami w kryzysie samobójczym, przebywającymi w izolacji penitencjarnej. Do niedawna jedynym dostępnym na rynku polskim poradnikiem skierowanych do funkcjonariuszy SW, dotyczącym zapobiegania samobójstwom w jednostkach penitencjarnych, był przewodnik wydany przez Światową Organizację Zdrowia w 2003 roku, a zatem 20 lat temu. Od tego czasu wiedza w tym zakresie uległa poszerzeniu.
Wszystko to skłoniło zespół z Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierownictwem dr Małgorzaty Piaseckiej do stworzenia przewodnika, którego celem jest wsparcie w ograniczeniu wśród osób pozbawionych wolności zjawiska samobójstwa oraz prób popełnianych z zamiarem unicestwienia siebie.
Przewodnik jest w otwartym dostępie dla wszystkich potencjalnych osób zainteresowanych. Jego beneficjentem są funkcjonariusze SW zaangażowani w bezpośrednią pracę z osobami osadzonymi w jednostkach penitencjarnych. Jednak widzimy potencjał przewodnika w wykorzystaniu także przez inne grupy zawodowe, w tym policję.
Książka „Czekając na pierwszy promień słońca. Moja nieustanna walka z PTSD” Romeo Dallaire.
„Kiedy przeżyjesz wojnę – z całym jej wrzaskiem, odorem, zamętem, kiedy zobaczysz twarze ludzi na każdym etapie życia i śmierci, przerażenia i bólu – nie możesz tak po prostu od niej uciec”, mówi francuski generał Romeo Dallaire, który w latach 1993–1994 służył w Rwandzie jako głównodowodzący sił pokojowych ONZ, próbując zapobiec tamtejszemu ludobójstwu. Książka „Czekając na pierwszy promień słońca. Moja nieustanna walka z PTSD, została przetłumaczona na język polski przez dr hab. Magdalenę Paluszkiewicz-Misiaczek oraz Magdalenę Paleczną, a na język ukraiński – przez dr Halinę Czubę (Wydawnictwo Księgarnia Akademicka). Pokazuje ona jeden z najtrudniejszych problemów procesu powojennej regeneracji, jakim są długofalowe skutki wojny dla weteranów ale też dla ludności cywilnej, cierpiących z powodu zespołu stresu pourazowego (PTSD).
Książka, jak zauważa we wstępie Tłumaczka – ukazuje, jak trudno jest żyć z piętnem doświadczeń wojennych, oraz jak wielkim i istotnym wyzwaniem jest stworzenie systemu opieki nad osobami dotkniętymi PTSD i udzielenie im pomocy w walce ze skutkami doznanej traumy. Problem PTSD, choć znany od dawna, często spychany był (i niekiedy nadal jest) na margines, a jedynym sposobem radzenia sobie z nim były krótkie okresy odpoczynku dla dotkniętych chorobą. Ideą książki jest podkreślenie wagi problemu PTSD oraz konsekwencji wypierania problemu. Zamysłem zaś tłumaczek – zarówno na j. polski jak i ukraiński – w obliczu trwającej w Ukrainie wojny jest – uświadomienie zarówno rządzącym, jak i społeczeństwu po obu stronach granicy istnienia dodatkowego wymiaru skutków wydarzeń wojennych oraz zwrócenie uwagi, tak wojskowym jak i cywilom, na obecne i przyszłe wyzwania związane z występowaniem PTSD wśród żołnierzy, weteranów, a także ludności cywilnej.
Warto pamiętać, że w Polsce żyje ponad milionowa społeczność emigrantów wojennych z Ukrainy, mierząca się ze skutkami działań wojennych. Zaburzenia odżywiania, nawracające traumatyczne wspomnienia powodujące bezsenność, trudności w relacjach rodzinnych to tylko niektóre z symptomów. Książka stanowić ma pierwszy krok w uświadomieniu i zdiagnozowaniu problemów, i być przyczynkiem do dyskusji nad długofalowym działaniem wspierająco-opiekuńczym osób dotkniętych PTSD.
StrongUJ
Permanentne zmęczenie, brak motywacji do działania czy negatywne nastawienie do wykonywanej pracy, to tylko jedne z wielu objawów wypalenia zawodowego, z którym przyszło mierzyć się coraz większej liczbie osób aktywnych zawodowo.
Dla tych, którzy pragną podjąć walkę z wypaleniem lub tych, którym zależy na zdrowiu swoich pracowników nasz Uniwersytet ma propozycję rozwiązania w postaci projektu StrongUJ.
Jest to narzędzie skonstruowane przez badaczki z Instytutu Psychologii Stosowanej UJ -dr hab. Krystynę Golonkę,prof. UJ oraz dr Bożenę Gullę. Obie panie, przy wsparciu technicznym informatyków, bazując na swoim dorobku naukowym i latach doświadczeń w pracy terapeutycznej, opracowały trójmodułową internetową platformę wsparcia zawodowego. StrongUJ jest narzędziem skierowanym do osób borykających się ze znalezieniem balansu pomiędzy pracą i zdrowiem psychicznym. Jako metoda samopomocy ma wspierać w poprawie emocjonalnego samopoczucia oraz dobrobytu.
Pierwszy moduł poświęcony został diagnozie przyczyn wypalenia zawodowego i kryzysu psychicznego w szerokim pojęciu. Kolejną część stanowi baza rozwoju, w której użytkownik znajdzie zarówno opracowane treningi poznawcze, jak i materiały psychoedukacyjne. W trzecim module przewidziano natomiast przestrzeń na wsparcie, a dokładniej spotkania z terapeutą w celu interpretacji otrzymanej diagnozy i ukierunkowania pacjenta na dalsze działania.
Podczas planowanego brunchu z innowacją będą mieli Państwo świetną okazję, by porozmawiać z twórczyniami platformy o samym zagadnieniu wypalenia zawodowego, jak również poznać możliwe sposoby wejścia we współpracę z Uniwersytetem Jagiellońskim, aby móc skorzystać z narzędzia na potrzeby własnej organizacji.
Brunch z innowacją
Szereg tematów oraz planowanych i możliwych rozwiązań w zakresie szeroko rozumianego procesu regeneracji doprowadził do pomysłu zorganizowania cyklu spotkań, których celem jest prezentacja zarówno badań naukowych, jak i stworzonych na ich podstawie rozwiązań .
Pierwsze spotkanie, na które zapraszamy 14. Listopada poświęcone będzie wymienionym wyżej problemom i prezentować będzie powstałe już rozwiązania. Chcemy też aby spotkanie Regeneracja. Nowy wymiar pomocy w problemach psychicznych i społecznych stanowiło przyczynek do dyskusji nad tym, jak nauka może i powinna pomóc w rozwiązywaniu palących problemów społecznych i przyczyniać się do regeneracji społecznej.
Po więcej informacji odwiedź profil Uniwersytetu Jagiellońskiego na Platformie Współpracy LSOS.
Materiały do powyższego artykułu zostały dostarczone przez Uniwersytet Jagielloński.