Do głównych zadań Zakładu Hodowli Trzody Chlewnej Instytutu Zootechniki należy prowadzenie badań naukowych wychodzących naprzeciw zmieniającym się potrzebom produkcji zwierzęcej.
Zakład prowadzi prace wdrożeniowe, a także upowszechnia najnowsze wyniki badań oraz w znaczny sposób wpływa na uzyskanie postępu hodowlanego trzody chlewnej w kraju.
Do szczególnego obszaru zainteresowań zespołu należą:
- Ocena wartości użytkowej i hodowlanej świń,
- Doskonalenie i stosowanie metod biometrycznych, które służą poprawie chowu trzody chlewnej i wartości produkcyjnej zwierząt,
- Poszukiwanie zależności pomiędzy cechami funkcjonalnymi a produkcyjnymi,
- Określenie polimorfizmów oraz ekspresji genów odpowiedzialnych za cechy ważne z ekonomicznego punktu widzenia,
- Poszukiwanie genetycznych czynników wpływających na jakość mięsa i produktów wieprzowych oraz określenie możliwości ich doskonalenia i/lub kontroli,
- Realizacja zadań związanych z bioróżnorodnością w hodowli trzody chlewnej, ze szczególnym uwzględnieniem ras zachowawczych.
Dodatkowo, pracownicy zakładu prowadzą szkolenia w zakresie genetyki, hodowli świń, dobrostanu zwierząt a także bioróżnorodności, z uwzględnieniem programu ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich dla szerokiego grona odbiorców (studenci, hodowcy, przedstawiciele handlowi). Ścisła współpraca z hodowcami trzody chlewnej umożliwia: wprowadzanie innowacji, generowanie szybszego postępu hodowlanego poprzez umożliwienie wyboru najlepszych osobników do dalszej hodowli, optymalizacji produkcji.
Zaplecze badawcze:
Zakład Hodowli Trzody Chlewnej prowadzi nadzór merytoryczny nad dwoma fermami produkcyjnymi oraz dwoma Stacjami Kontroli Użytkowości Rzeźnej Trzody Chlewnej (SKURTCh).
SKURTCh. Kontrola użytkowości rzeźnej świń ma w Polsce długoletnia tradycje, a obiektywna ocena cech tucznych, rzeźnych i jakościowych mięsa, daje narzędzia do prowadzenia pracy selekcyjnej. Wyselekcjonowanie rodziców następnego pokolenia na podstawie dokładnej oceny pod kątem interesujących nas cech pozwala na efektywne doskonalenie zarodowego pogłowia świń.
W każdej ze stacji znajduje się 400 stanowisk do indywidualnej oceny osobników pod względem cech tucznych, sale dysekcyjne do oceny rzeźnej, a także laboratoria oceny jakości mięsa. Ocena w stacjach kontroli daje całe spektrum informacji o kontrolowanych osobnikach ważnych z ekonomicznego i hodowlanego punktu widzenia (parametry tuczne, rzeźne i jakości mięsa).
FERMY PRODUKCYJNE. Fermy produkcyjne zlokalizowane są w zakładach doświadczalnych IZ w Pawłowicach i Żernikach Wielkich, w których utrzymywane są zwierzęta z najliczniej hodowanych w kraju ras czyli polskiej białej zwisłouchej (PBZ) i wielkiej białej polskiej (WBP) oraz zwierzęta syntetycznej Linii 990.
LINIA 990. Linia 990 jest oryginalną polską koncepcją, opracowaną pod koniec lat 70.tych przez zespół pod kierunkiem prof. dr hab. Henryka Duńca, której założeniem było uzyskanie linii męskiej charakteryzującej się przydatnością do krzyżowania z lochami ras białych. Obecnie, oferowane do sprzedaży knury cechują się wysokim tempem wzrostu, dobrym umięśnieniem, przydatnością do rozpłodu, dobrym statusem zdrowotnym, a także wysoką wartością genetyczną (regularna ocena w SKURTCh). Od początku powstania linii praca hodowlana i opieka merytoryczna prowadzona jest pod kontrolą Instytutu Zootechniki PIB w Krakowie, który decyzją MRiRW uzyskał w 2000 roku zgodę na otwarcie i prowadzenie rejestrów hodowlanych dla tej linii. Aktualnie jedyna w kraju populacja, utrzymywana jest w Zakładzie Doświadczalnym IZ w Pawłowicach i liczy około 700 loch. Warto nadmienić że w bieżącym roku Zakład Hodowli Trzody Chlewnej rozpoczął badania mające na celu rewitalizacje Linii 990. Celem prowadzonych badań jest wytypowanie w obrębie Linii 990 z wykorzystaniem metod hodowlanych wspomaganych wynikami genetyki molekularnej, subpopulacji zwierząt która da początek stadu prarodzicielskiemu nowo tworzonej linii hodowlanej świń. Stado to powinno charakteryzować się znacznie podwyższonymi parametrami użytkowymi w stosunku do aktualnej populacji. Założeniem projektu jest by tak uzyskany materiał hodowlany sprostał konkurencji zagranicznych firm hybrydowych na krajowym rynku trzody chlewnej.
Bioróżnorodność:
Polska stając się sygnatariuszem konwencji od roku 1995 przyjęła zobowiązania ochrony ras rodzimych i włączyła się do realizacji podjętej przez FAO (Food and Agriculture Organization / Organizacja do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) Światowej Strategii Zachowania Zasobów Genetycznych Zwierząt. W 2002 roku Instytut Zootechniki w Krakowie został wyznaczony do realizacji zadań wynikających z powyższej Konwencji, a Zakład Hodowli Trzody Chlewnej realizuje zadania w zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania zasobów genetycznych trzody chlewnej, polegające w szczególności na współpracy i wzajemnej wymianie informacji z organizacjami krajowymi (prowadzący księgi hodowlane, MRiRW, ARMiR) oraz hodowcami w zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania zasobów genetycznych rodzimych ras świń, a także współpracy z organizacjami międzynarodowymi (FAO) w celu realizacji światowej strategii zachowania zasobów genetycznych świń ras utrzymywanych w Polsce. W zakres tych działań włączone są prace związane z nadzorem realizacji programów ochrony zasobów genetycznych świń ras rodzimych (puławskiej, złotnickiej białej i złotnickiej pstrej). Ścisła współpraca z podmiotami prowadzącymi księgi hodowlane świń ras rodzimych stała się podstawą utworzenia w IZ PIB bazy danych o zasobach genetycznych świń tych ras. Prowadzenie i zarządzanie tą bazą, umożliwia realizację podstawowego celu Programów ochrony tych ras tj. utrzymania istniejącej odrębności genetycznej i zmienności wewnątrz rasowej u każdej z tych ras.
Dysponujemy doświadczoną kadrą naukową, laboratoryjną i techniczną oraz posiadamy dostęp do bazy doświadczalnej zaopatrzonej we własne zwierzęta oraz mamy możliwość
oceny wielu parametrów pozyskiwanych w czasie tuczu, dysekcji jak i w czasie oceny jakości uzyskiwanego surowca. Zachęcamy instytucje naukowe jak i inne podmioty zainteresowane badaniami do współpracy.
Źródło: materiał własny Instytut Zootechniki