Czy to tylko chwilowy trend, czy realny przełom w dydaktyce naukowej? Czy każdy może zostać trenerem nauki? Dlaczego warto dołączyć do społeczności zawodowej, która rozwija się w Polsce od 2017 roku i podbija kolejne uczelnie oraz ośrodki badań i innowacji?
Przedstawiciele nowej profesji to głównie osoby ze świata nauki oraz pracownicy firm z sektora badań i rozwoju. Nie brakuje też przedsiębiorców akademickich. Reprezentują różne dziedziny nauki i rodzaje działalności biznesowej. Trenerzy nauki pracują już w kilkunastu instytutach Polskiej Akademii Nauk, a także w państwowych i prywatnych instytucjach wspierających naukę, na uniwersytetach, uczelniach medycznych i technicznych oraz we wszelkich podmiotach z otoczenia uczelni.
Na początku był pomysł…
Pierwsza koncepcja na zbudowanie w Polsce społeczności trenerów nauki zrodziła się ponad 10 lat temu, gdy wzięłam udział w międzynarodowym projekcie szkoleniowym skierowanym do doktorantów. Zetknęłam się wtedy z założoną w 1968 roku w Cambridge firmą The CRAC (The Careers Research and Advisory Centre, Ltd) oraz jej marką Vitae, która specjalizuje się w szkoleniach dla naukowców. Ze zdumieniem odkryłam, że stosowane przez brytyjskich trenerów metody dydaktyczne bardzo odbiegają od tych, które stosują pracownicy naukowi, dając jednocześnie nieporównywalnie lepsze efekty edukacyjne. Zafascynowana zagadnieniem, przez kilka kolejnych lat zgłębiałam tajniki pracy trenera, a równolegle poznawałam używane na całym świecie narzędzia rozwojowe służące do pracy z nauką i naukowcami.
Wszystko, czego się uczyłam, wprowadzałam w życie już od 2012 r., gdy powołałam w Krakowie Stowarzyszenie Rozwoju Karier Doktorantów i Doktorów PolDoc. Organizacja ta przyjęła już ponad 1000 naukowców, stwarzając dla doktorantów i doktorów z polskich uczelni kilka tysięcy miejsc szkoleniowych. Stowarzyszenie działa do dziś i oferuje swoim członkom między innymi szeroką gamę szkoleń rozwoju zawodowego.
Po uzyskaniu we Francji stopnia doktora założyłam w 2016 roku moją firmę, właśnie pod szyldem Trener Nauki. W kolejnym roku otworzyłam Kurs Trenerów Nauki (KTN) jako pierwszy w Polsce kurs trenerski opracowany z myślą o naukowcach. Od tego czasu zorganizowałam dziesięć edycji KTN, trwających 4 dni każda. Firma „Trener Nauki” jest jedyną instytucją nadającą certyfikat oraz uprawnienia trenera nauki, a społeczność certyfikowanych osób liczy w tej chwili ponad 60 osób. Aby zdobyć certyfikat i zostać trenerem nauki, trzeba ukończyć KTN oraz przejść pozytywnie egzamin. Wiosną 2019 r. KTN uzyskał nową formułę i został wzbogacony o Narzędziownię Trenera Nauki (NTN), obejmującą pracę z międzynarodowymi oraz autorskimi narzędziami rozwoju osobistego dla naukowców. Od tej pory NTN stanowi drugi filar firmy, wspierając trenerów w kształceniu ludzi nauki w zarządzaniu projektami i kompetencjami, efektywnym publikowaniu, wizualizacji danych oraz transferze technologii i innowacji.
Co potrafią i jak pracują trenerzy nauki?
Fenomen społeczności trenerów nauki nie kończy się jednak, lecz dopiero zaczyna, na uczestnictwie w Kursie i Narzędziowni. Po uzyskaniu certyfikatu ponad połowa absolwentów regularnie ze sobą współpracuje, angażując się w projekty na rzecz nauki, tworząc zespoły trenerskie i szkoląc naukowców pracujących w różnych regionach Polski, a od niedawna także za granicą. Dzięki zróżnicowanym profilom i umiejętnościom, trenerzy nauki wypracowali już ponad 40 tematów zajęć oferowanych przez naszą firmę innym organizacjom oraz instytucjom. Absolwenci KTN nie ograniczają swoich działań do społeczności trenerskiej: większość z nich to doktorzy pracujący na co dzień w różnego rodzaju firmach i ośrodkach, zaangażowani w badania oraz transfer wiedzy i innowacji do gospodarki. Po uzyskaniu certyfikatu wracają do pracy i wprowadzają metody trenerskie do swojego środowiska zawodowego: dzielą się wiedzą z własnej specjalizacji naukowej, prowadzą szkolenia i warsztaty, ale także wykłady, prelekcje i zebrania. W ten sposób aktywnie wspierają ekipy badawcze w rozwijaniu umiejętności oraz budowaniu innowacji. Niektórzy z nich pracują także z młodzieżą, koncentrując się na działaniach popularyzatorskich.
Dlaczego warto zostać trenerem nauki?
O certyfikat warto postarać się choćby po to, by efektywnie pracować z otoczeniem społecznym i gospodarczym swojej organizacji, profesjonalnie dzieląc się wiedzą i umiejętnościami ze współpracownikami oraz z zewnętrznymi odbiorcami działań. Trener nauki sprawdzi się jako reprezentant naukowy nie tylko w kontakcie z klientami czy kontrahentami, ale także studentami, praktykantami, stażystami lub młodzieżą. W szczególności, gdy tylko zajdzie potrzeba, będzie mógł przygotować programy szkoleniowe ściśle dostosowane do potrzeb swojego pracodawcy, zawierające precyzyjne informacje naukowe potrzebne innym pracownikom. Praca trenera nauki będzie w dziale R&D dobrą alternatywą dla trenera biznesu, który, choć potrafi wzmacniać zespoły pod względem kompetencji miękkich, nie poprowadzi warsztatów dotyczących umiejętności naukowych.
Naszą wizją jest, aby za kilka lat, w każdym polskim podmiocie zatrudniającym naukowców, przypadał minimum 1 trener nauki na 50 pracowników. W ekipach badawczych potrzebne są osoby, które będą profesjonalnie przekazywały wiedzę specjalistyczną i tym samym dynamizowały zespół, wzmacniając umiejętności swoich współpracowników.
Mówię „naszym zdaniem”, ponieważ jesteśmy zwartym zespołem naukowców, którzy wymieniają się doświadczeniami nie tylko w prowadzeniu szkoleń. Sporządzamy również ekspertyzy, prowadzimy superwizje i coaching kariery dla środowisk badawczych i innowacyjnych. Czyli dla kogo?
Kto jest już wśród klientów trenerów nauki?
Od listopada 2018 r., firma „Trener Nauki” jest partnerem Klastra LifeScience Kraków, formalizuje jednak tę współpracę po dwóch latach aktywności na rynku nauki. Wśród naszych zleceniodawców jest już ponad połowa polskich politechnik i prawie wszystkie uniwersytety, a także kilkanaście instytutów Polskiej Akademii Nauk. Do grona naszych kontrahentów dołączyło też kilka podmiotów prywatnych zrzeszonych w trzech parkach technologicznych. Ponadto, w roku 2019 rozpoczęliśmy realizowanie projektów dla zleceniodawców zagranicznych, realizowanych m.in. w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Belgii. O kolejnych sukcesach oraz o projektach, nad którymi pracujemy, będziemy informowali na bieżąco.
Gdzie szukać więcej informacji ?
Już wkrótce rozpocznie się rekrutacja uczestników 11. edycji Kursu Trenerów Nauki. Na wydarzenie przygotujemy 10 miejsc szkoleniowych. O tym, jak wygląda KTN, opowiadamy w krótkiej animacji dotyczącej 10. edycji Kursu, dostępnej pod linkiem: https://youtu.be/PWo5nxcoIsQ . Animacja na temat 11. edycji KTN wraz z formularzem zgłoszeniowym i zestawem materiałów promocyjnych ukarze się już wkrótce i będzie widoczna na stronie www.trenernauki.pl Osoby, które już teraz zainteresowane są certyfikacją trenera nauki, zapraszam do subskrypcji newslettera.
Artykuł powstał we współpracy z Trener Nauki
Autor: Justyna Małkuch-Świtalska – trener nauki, coach i superwizor kariery; ekspert z zakresu strategicznego zarządzania karierą naukową. Od 2016 roku promuje i szkoli członków polskiej społeczności trenerów nauki.
