Niedobór jodu jest bardzo często diagnozowany u ludzi na świecie na świecie. Według danych WHO około 1,88 miliarda ludzi cierpi na niedobór tego pierwiastka. Źródłem jodu w codziennej diecie mogą być biofortyfikowane warzywa.
Liczba osób z nadwagą i otyłością, w Polsce i na świecie, rośnie w alarmującym tempie. U osób z nadwagą bądź otyłością częściej rozwija się stres oksydacyjny i przewlekły stan zapalny, przez co częściej zapadają na choroby współtowarzyszące, takie jak cukrzyca, dyslipidemia, miażdżyca, nadciśnienie czy nowotwory. Naukowcy szukają jednak skuteczniejszych rozwiązań. Badania wskazują, że wykorzystanie potencjału naturalnego roślin może stanowić alternatywę dla tradycyjnych terapii farmakologicznych. Jedną z przyczyn nadwagi i otyłości może być deficyt jodu. Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju i utrzymania zdrowia człowieka. Obecnie najbardziej skutecznym sposobem kontrolowania niedoborów jodu jest powszechne jodowanie soli kuchennej. Z drugiej jednak strony, WHO rekomenduje obniżania spożycia soli do 5 g/dzień, z powodu zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, udaru i nowotworów żołądka, wymuszają konieczność wprowadzenia na rynek spożywczy dodatkowych źródeł tego mikroskładnika.
Biofortyfikacja warzyw w jod jest znakomitym sposobem na zwiększenie jego spożycia. Warzywa mogą stać się skutecznym narzędziem do zapewnienia zwiększonego pobrania jodu oraz innych bioaktywnych substancji np. polifenoli ponieważ są spożywane codziennie w większości rodzin. Zgodnie z rekomendacjami Instytutu Żywności i Żywienia każdego dnia powinniśmy zjadać 4 porcje warzyw i jedną porcję owoców. Zatem konsumpcja biofortyfikowanych warzyw, wraz z rekomendowanym przez WHO poziomem jodowanej soli, może poprawić stan odżywienia populacji bez ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Może też pomóc w kontrolowaniu masy ciała. W naszych poprzednich badaniach wykazaliśmy wysoką skuteczność biofortyfikacji sałaty i marchwi w jod poprzez nawożenie gleby jodkiem potasu (KI). Co więcej, w badaniach na szczurach doświadczalnych, potwierdziliśmy wykorzystanie jodu z biofortyfikowanej sałaty do prawidłowego odżywienia organizmu szczurów jodem. Dlatego też uzasadnionym jest prowadzenie dalszych badań dotyczących wzbogacania warzyw podczas uprawy w jod oraz ocena jego biodostępności w badaniach na zwierzętach laboratoryjnych oraz z udziałem ludzi. Katedra Żywienia Człowieka i Dietetyki jest przygotowana i posiada doświadczenie w prowadzeniu badań w ocenie biodostępności jodu.
Prezenter:
Aneta Kopeć
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Dr hab. inż. Aneta Kopeć, profesor UR jest pracownikiem Katedry Żywienia Człowieka i Dietetyki, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. W 2002 r. otrzymała tytuł doktora nauk rolniczych z zakresu technologii żywności i żywienia człowieka, a w 2014 stopień naukowy doktora habilitowanego nauk rolniczych w dyscyplinie technologia żywności i żywienia. W roku 2003 oraz w latach 2004-2006 odbyła staż naukowy na Uniwerstytecie Britsh Columbia, w Vancouver w Kanadzie. W badaniach dr hab. inż. Aneta Kopeć zajmuje się wpływem bioaktywnych składników żywności na stan zdrowia oraz oceną sposobu żywienia różnych grup ludności.
Źródła:
Kopeć A, Piątkowska E. Bieżanowska-Kopeć R., Pysz M., Koronowicz A., Kapusta-Duch J., Smoleń S., Rakoczy R., Skoczylas Ł., Leszczyńska T., Ledwożyw-Smoleń I. (2015). Effect of lettuce biofortified with iodine by soil fertilization on iodine concentration in various tissues and selected biochemical parameters in serum of Wistar rats. J Funct Foods. 2015; 14: 479-486.
Piątkowska E, Kopeć A, Bieżanowska-Kopeć R, Pysz M, Kapusta-Duch J, Koronowicz AA, Smoleń S, Skoczylas Ł, Ledwożyw-Smoleń I, Rakoczy R, Maślak E. (2016). The Impact of Carrot Enriched in Iodine through Soil Fertilization on Iodine Concentration and Selected Biochemical Parameters in Wistar Rats. PLoS ONE 11(4): e0152680. doi:10.1371/journal.pone.0152680
WHO. World Health Organization. Assessment of iodine deficiency disorders and monitoring their elimination: a guide for programme managers. –3rd ed. ISBN 978 92 4 159582 7; 2007.
WHO (2014). Salt reduction and iodine fortification strategies in public health. Geneva, Switzerland, ISBN 9789241506694.
WHO (2008). 2008-2013 Action Plan for the Global Strategy for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases. WHO Document Production Services, Geneva, Switzerland, ISBN 9789241597418
WHO/UNICEF (2007). Iodine deficiency in Europe: a continuing public health problem. Geneva ISBN 9789241593960.
www.izz.waw.pl
