Kiedy mówimy o transferze technologii i komercjalizacji wyników badań, oczywiste skojarzenia pchają nas w stronę nauk ścisłych, medycznych i lifescience. Nic bardziej mylnego. Transfer technologii i komercjalizacja to nie tylko patenty, wynalazki, ale też, a może przede wszystkim – wiedza specjalistów, których w Uniwersytecie Jagiellońskim nie brakuje. Centrum Transferu Technologii CITTRU w coraz szerszym zakresie współpracuje z naukowcami z dziedziny nauk humanistycznych i społecznych, których kompetencje i wiedza są w biznesie bardzo potrzebne i cenione.
A jak na komercjalizację patrzą sami naukowcy? Jakie szanse widzą we współpracy z biznesem? I – przede wszystkim – co skłoniło ich do pomyślenia o swojej pracy w kategoriach komercyjnych? Refleksjami na ten temat zgodziło się podzielić kilku naukowców. Panowie, związani na co dzień z Wydziałem Filozoficznym UJ oraz Pani – z Wydziałem Lekarskim UJ CM, reprezentują zupełnie odmienne obszary badawcze i zakresy zainteresowań. Wszystkie jednak budzą zaciekawianie u odbiorcy biznesowego.
Dr hab. Krystian Barzykowski z Instytutu Psychologii skupia się na sytuacji psychologicznej osób w różnym wieku (dzieci, młodzieży, dorosłych) w kontekście odmienności kulturowej, językowej lub doświadczenia sytuacji traumatycznych (np. wojny). W kręgu jego zainteresowania jest również kwestia kompetencji kulturowych w różnych obszarach aktywności profesjonalnej/zawodowej. Zagadnienia te wynikają z przemian, jakie przez ostatnie lata dokonują się w Polsce.
Dr Łukasz Hajduk z Pracowni Pedagogiki Społecznej i Andragogiki na co dzień zajmuje się pedagogiką, ze szczególnym zwróceniem uwagi na metody aktywizujące w nauczaniu oraz edukację spersonalizowaną. Jak sam podkreśla – powodem, dla którego koncentruje się na takim a nie innym polu badawczym jest harcerstwo. „Przez wiele lat byłem czynnym instruktorem w ZHR, prowadziłem drużynę, byłem komendantem szczepu. Kiedy stałem przed wyborem studiów dobrze wiedziałem, co chcę robić 😊 chcę wspierać innych w ich rozwoju. Później – myślę, że często nieświadomie – coraz bardziej pogłębiałem mój związek z pedagogiką. Ukończyłem szkołę tutorów, wyspecjalizowałem się w pedagogice zabawy… wszystko to dlatego, że widziałem potrzebę, że wiedziałem, że to co robię ma sens.” – mówi.
Tadeusz Rudek z Instytutu Socjologii mówi z kolei, że jego obszar badawczy dotyczy badań nad przyszłością, innowacją, i rozwojem technologicznym. Pracuję na styku socjologii i STS (studiów nad technologią i społeczeństwem) gdzie zajmuje się relacją społeczeństwa i procesów produkcji wiedzy i technologii.
Dr Aleksandra Piłat-Kobla z Zakładu Socjologii Medycyny Wydziału Lekarskiego UJ CM wymienia, że jako socjolożka z doktoratem w dziedzinie nauk o zdrowiu jest z kolei szczególnie zainteresowana społecznymi determinantami zdrowia, kompetencjami zdrowotnymi i socjologią starzenia. Wybór takiego zakresu działalności badawczej wyniknął z mojego długotrwałego zainteresowania tematyką zdrowia. Od zawsze fascynowało mnie, jak społeczne i kulturowe czynniki wpływają na zdrowie jednostek – wyjaśnia pani Doktor.
Dla wszystkich naukowców współpraca z otoczeniem społecznym i biznesowym wpłynęła na podejście do prowadzenia badań i na wybór tematów badawczych. Dra Hajduka współpraca z biznesem ukierunkowała już na samym początku pracy na uczelni. Pamiętam mój pierwszy miesiąc pracy na stanowisku asystenta i rozczarowanie pensją. Kiedy przeanalizowałem pasek wynagrodzeń stwierdziłem, że muszę szybko coś wymyślić… i jeszcze tego samego dnia odebrałem maila dotyczącego projektu o charakterze B+R. Był to projekt realizowany przez krakowski MARR, skierowany do pracowników uczelni (którym byłem od miesiąca) – opowiada. Przez prawie rok odbywałem staż w firmie szkoleniowej, prowadziłem badania nad zapotrzebowaniem szkoleniowym w organizacjach pozarządowych. Dzięki temu robiłem coś pożytecznego a moja pensja został powiększona prawie dwukrotnie. To był dla mnie bardzo ważny czas, przekonałem się, że jeśli ma się pomysły, nie boi wyzwań to dzięki współpracy z biznesem praca na uczelni może być ciekawsza i lepiej opłacana.
Dr hab. Krystian Barzykowski z kolei wyjaśnia, że współpraca z otoczeniem społecznym leży u rdzenia jego pracy, bo jest to współpraca ze szkołami lub szpitalami, które bezpośrednio stoją przed wyzwaniem świadczenia profesjonalnej działalności względem osób odmiennych kulturowo i językowo.
Dla dr Aleksandry Piłat-Kobli współpraca z otoczeniem biznesowym pozwoliła lepiej zrozumieć, jakie są realne potrzeby rynku. To z kolei skłoniło ją do bardziej praktycznych i aplikacyjnych aspektów badań i szukania takich rozwiązań, które mogą być bardziej zgodne z oczekiwaniami takiej grupy. Tadeusz Rudek zaś podkreśla, że dzięki współpracy z firmami, które nie tylko inwestują w innowacje technologiczne, ale także nad nią pracują, możemy wspólnie kształtować technologię, która lepiej odpowiada oczekiwaniom, obawom i aspiracjom różnych grup społecznych i aktorów: biznesu, rządzących, jak i trzeciego sektora.
Każdy z naukowców, którzy zgodzili się podzielić swoimi doświadczeniami podkreśla, że ich badania miały znaczący wpływ na społeczność oraz przyczyniły się do rozwoju lokalnej gospodarki, lokalnej kultury. Dr hab. Krystian Barzykowski opowiedział o swoim projekcie: migration.psychologia.edu.pl, którego celem jest kompleksowa i wielopłaszczyznowa aktywność ukierunkowana na przygotowywanie kadry pedagogicznej z osobami odmiennymi kulturowo w polskich szkołach, jak również przygotowanie osób odmiennych kulturowo do warunków polskich.
Dr Piłat-Kobla z kolei stworzyła założenia domu przyjaznego osobom z demencją. Wykorzystując wiedzę zdobytą w badaniach empirycznych, a także analizując liczne dostępne już rozwiązania w Polsce i za granicą opracowałyśmy koncepcje domu, w którym osobom z chorobami otępiennymi i ich opiekunom żyłoby się lepiej.
Innym przykładem jest opracowanie gry „Wygraj zdrowie” skierowanej do uczniów szkół podstawowych. Wraz z interdyscyplinarnym zespołem projektu LIGHT (Diagnoza i rozwój kapitału zdrowotnego – kompetencje zdrowotne uczniów szkół podstawowych” Narodowe Centrum Nauki UMO-2020/39/B/HS6/00977) stworzyłyśmy grę, która nie tylko doskonali kompetencje zdrowotne uczniów, ale rozwija także umiejętności komunikacyjne, kooperacyjne oraz krytycznego myślenia – wymienia.
Zapytani o to, jakie projekty zrealizowaliby, mając nieograniczony budżet wszyscy zgodnie podkreślają, że byłyby to tylko takie projekty, które mają realny wpływ na społeczeństwo (dr Ł. Hajduk). Tadeusz Rudek podkreśla, że gdyby miał nieograniczony budżet, zrealizowałby przekrojowe badania oparte na tym, jak na różnych szczeblach, różni aktorzy i grupy społeczne myślą o przyszłości i kierunkach rozwoju technologii – co jest dla nich ważne, czego się obawiają i jakie mają aspiracje. Istotna dla niego byłaby skala – lokalna, regionalna, państwowa i globalna – która ostatecznie przełożyła by się na to jakie badania są finansowane oraz na proces R&D . Takie badania już prowadzimy we współpracy z biznesem i zespołami R&D – podkreśla. Dr Piłat-Kobla podkreśla natomiast, że jej projekt skupiałby się na edukacji zdrowotnej od najmłodszych lat. Chętnie stworzyłaby programów edukacyjnych w szkołach i na uczelniach, które uczyłyby dzieci i młodzież o zdrowym stylu życia, żywieniu, aktywności fizycznej, zdrowiu psychicznym i innych aspektach zdrowotnych
Każdy z naukowców, poproszony o wymienienie szans, które pojawiają się w związku z ich współpracą z biznesem podkreśla z kolei, że chciałabym aby współpraca z tymże oraz z otoczeniem społecznym pomogła w opracowaniu innowacyjnych rozwiązań na zidentyfikowane problemy społeczne. Nauka może dostarczyć wiedzy i eksperckiej weryfikacji, biznes może pomóc wdrożyć te rozwiązania na rynku.( A. Piłat-Kobla).
Jesteś zainteresowany działalnością Uniwersytetu Jagiellońskiego? Wejdź na Platformę Współpracy Life Science Open Space i nawiąż bezpośredni kontakt!
Materiały do powyższego artykułu zostały dostarczone przez Uniwersytet Jagielloński