Kraków bezsprzecznie ma dobry klimat. Aby ten dobry klimat zapewnić miasto podejmuje cały szereg działań mających na celu ochronę środowiska i minimalizację negatywnego wpływu na planetę. W ramach kwietniowej akcji Miesiąc Partnera Klastra, przedstawiamy działania jakie podejmuje Miasto Kraków na rzecz klimatu i środowiska.
Miasta zajmują tylko 4% powierzchni lądowej Unii Europejskiej, ale zamieszkuje je 75% jej obywateli. Miasta zużywają ponad 65% światowej energii i odpowiadają za ponad 70% globalnej emisji CO2. Przez swoją zwartą zabudowę i duże zagęszczenie ludności miasta – takie jak Kraków – są szczególnie narażone na skutki postępujących zmian klimatu.
Lista największych wyzwań związanych ze zmianą klimatu, z jakimi mierzy się obecnie Kraków
Lista została opracowana już w 2019 r. w dokumencie Plan adaptacji miasta Krakowa do zmian klimatu do roku 2030, w którym zdiagnozowano ich trzy grupy powiązane z: opadami, zanieczyszczeniem powietrza i stale wzrastającą temperaturą. To one przyczyniają się do coraz częstszego występowania zjawisk ekstremalnych, takich jak deszcze nawalne, podtopienia i powodzie, fale upałów, okresy bezopadowe z suszą czy wreszcie zanieczyszczenia powietrza: pyłowe w okresie zimowym i ozonem w okresie letnim.
Aby te negatywne zjawiska ograniczyć lub je całkowicie wyeliminować Kraków musi stać się w niedługiej perspektywie czasowej miastem neutralnym dla klimatu i środowiska, dlatego konsekwentnie od lat wdraża wiele programów naprawczych i zaradczych, a niektóre z nich – jak np. Uchwałę antysmogową – wprowadził jako pierwsze miasto w Polsce.
Kraków zaangażowany jest w szereg programów naprawczych i zaradczych
W dojściu do neutralności klimatycznej ma także pomóc przystąpienie Krakowa do unijnego programu pn. Europejska misja 100 neutralnych klimatycznie i inteligentnych miast do 2030 roku, w ramach którego opracowany zostanie Kontrakt klimatyczny, czyli plan dojścia do neutralności klimatycznej w takich sektorach jak: energia, budynki, gospodarka odpadami i transport wraz z powiązanymi planami inwestycyjnymi.
Kontrakt uszczegóławiać będzie wcześniej obrany przez Kraków kierunek działań, których wymierne efekty już teraz są widoczne dla mieszkańców w takich obszarach jak:
– efektywność energetyczna budynków (43% z 323 budynków użyteczności publicznej zarządzanych przez miasto zostało poddanych działaniom termomodernizacyjnym);
– niskoemisyjny transport zbiorowy (121 sztuk bezemisyjnych autobusów Solaris Urbino, co daje 20% udział we flocie MPK SA w Krakowie);
– gospodarka odpadami (Gmina Miejska Kraków uzyskała w 2022 r. poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych na poziomie).
Te i inne inwestycje w miejską infrastrukturę są stale uzupełniane o działania informacyjne i edukacyjne, których celem jest dostarczenie mieszkańcom w różnym wieku rzetelnej, opartej na naukowych faktach wiedzy na temat przyczyn i skutków zmian klimatu oraz kształtowanie i utrwalanie proklimatycznych i prośrodowiskowych nawyków i postaw. Tym właśnie działaniom poświęcona jest publikacja pt. Działania proklimatyczne Urzędu Miasta Krakowa podsumowująca rok 2023. Działania te stanowią jedynie wycinek z całego spektrum polityk, programów i projektów, jakie Kraków wdrażał w latach ubiegłych, ale równocześnie pokazują, że uzyskanie neutralności klimatycznej jest dla władz miasta najwyższym priorytetem, dlatego konsekwentnie podążają tą drogą.
W Krakowie działa miejska jednostka organizacyjna Klimat-Energia-Gospodarka Wodna (KEGW), która jest pierwszą w Polsce wyspecjalizowaną jednostką samorządową powołaną, by adaptować miasto do zmian klimatu. Adaptacja Krakowa do zmian klimatu to szansa na lepsze urządzenie miasta – miasta oszczędnego, wykorzystującego swoje zasoby i minimalizującego zagrożenia. Miasta odpornego i miasta, które jest wygodne do życia oraz przyjazne mieszkańcom.
KEGW funkcjonuje od 1 stycznia 2020 roku. Zajmuje się m.in. budową i utrzymaniem systemu odwodnienia miasta, ochroną przeciwpowodziową i inwestycjami w odnawialne źródła energii. Jednostka ta prowadzi bardzo wiele przedsięwzięć w zakresie edukacji klimatycznej. Bierze udział w wielu wydarzeniach, akcjach sprzątania, organizuje konkursy, gry edukacyjne, warsztaty dla seniorów, dzieci, młodzieży, przygotowuje scenariusze do warsztatów dla szkół, spacery edukacyjne, prezentacje, debaty, materiały edukacyjne.
Do wydarzeń, w których mieszkańcy najchętniej biorą udział, należą:
– zajęcia edukacyjne proklimatyczne, odbywające się podczas wydarzeń organizowanych na terenie Krakowa, m.in. Międzynarodowy Dzień Ziemi, Wielka Lekcja Ekologii, Dzień Otwarty Magistratu, Dzień Dzielnicy III Prądnik Czerwony, Event rodzinny „Na Kozłówku”, Drugie Nowohuckie Senioralia, Green Film Festiwal, „Jesień Kurdwanów”, Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu, Europejski Zielony Tydzień, Centrum Czystego Powietrza;
– akcja Sprzątanie Świata;
– liczne konkursy klimatyczne przeprowadzane podczas wydarzeń miejskich, ale też konkursy dedykowane różnym grupom docelowym.
Jednostka Klimat-Energia-Gospodarka Wodna, której jednym z zadań jest prowadzenie działalności, mającej na celu aktywizację mieszkańców Krakowa do podejmowania działań na rzecz klimatu, organizowała trzy edycje konkursu plastycznego skierowanego do uczniów krakowskich szkół pod nazwą „Zakochaj się w klimacie”. Konkurs przyczyniał się do budowy świadomości młodzieży w zakresie problematyki klimatycznej oraz skłaniał młodych mieszkańców Krakowa do włączenia się w działania proklimatyczne. Ponadto celami konkursu było zdobywanie i pogłębianie przez uczestników wiedzy dotyczącej adaptacji miasta do zmian klimatu i ochrony środowiska oraz rozwijanie umiejętności plastycznych, kreatywności i twórczej wyobraźni.
Inne przykłady działalności Urzędu Miasta Krakowa:
- Konkurs „Filmowy Klimat” organizowany przez jednostkę miejską Klimat-Energia-Gospodarka Wodna adresowany był do młodzieży mieszkającej w Krakowie w przedziale wiekowym od 15. do 22. roku życia włącznie, miał przyczynić się do poszerzenia wiedzy o zrównoważonym rozwoju, ekologii, zagrożeniach i wyzwaniach związanych ze zmianami klimatycznymi.
- „Śladem krakowskiego Klimatologa” – konkurs skierowany do nauczycieli miał na celu zainspirowanie kadry pedagogicznej do wprowadzenia innowacyjnego sposobu przekazywania wiedzy o klimacie, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień ekologiczno-proklimatycznych obejmujących środowisko lokalne.
- Opracowano wielkoformatową autorską, edukacyjną „Grę z Klimatem” oraz wydano ją w wersji pudełkowej „Gry z Klimatem”.
- Przeprowadzono warsztaty dla seniorów „Mikroklimat w słoiku”.
- Zrealizowano Spacery edukacyjno – klimatyczne dla uczniów szkół podstawowych.
- Przeprowadzono cykliczne warsztaty w Centrum Edukacji Klimatycznej o tematyce proklimatycznej, dedykowanych klasom 1-3 szkół podstawowych.
- Prowadzono zajęcia z uczniami szkół podstawowych w ramach Akademii Młodego Krakowianina oraz realizowano warsztaty klimatyczne na zamówienie szkół.
- Prezentowano działalność KEGW i prowadzono warsztaty dla młodzieży „Ogrody deszczowe” podczas Kongresu Młodzieżowych Rad.
- Wykonano autorskie materiały służące do edukacji dzieci i młodzieży takie jak:
- ekologiczny zeroemisyjny domek z elementów recyklingowych,
- sensoryczna układanka z elementów recyklingowych „Zakręcona rzeka”,
- parasolowe, klimatyczne koło fortuny,
- makieta ogrodu deszczowego w pojemniku.
To szerokie spektrum inicjatyw ma na celu podniesienie świadomości społecznej na temat zmian klimatu oraz promowanie zachowań proekologicznych w społeczności lokalnej. W przyszłości Miasto Kraków planujemy poszerzenie zakresu naszych działań, chcemy dotrzeć do większej liczby odbiorców. Naszym celem jest dalsza konsolidacja społeczności lokalnej wokół idei ochrony środowiska i działań proklimatycznych poprzez organizację spotkań, debat i wydarzeń partycypacyjnych. Zamierzamy kontynuować nasze kampanie edukacyjne publikując nowe artykuły, materiały edukacyjne i informacyjne na temat ochrony środowiska i klimatu na naszej stronie internetowej i w mediach społecznościowych. Planujemy wspierać inwestycje w infrastrukturę proekologiczną, takie jak ścieżki rowerowe, systemy odzysku energii czy rozwój transportu publicznego, aby stworzyć bardziej zrównoważone miasto. Zamierzamy rozwijać nasze partnerstwa uczestnicząc w konferencjach i projektach, aby wymieniać doświadczenia i najlepsze praktyki, wprowadzać i popularyzować nowe technologie.
Wysiłki podejmowane przez Urząd Miasta Krakowa pokazują jak wielką wagę mają działania proekologiczne.
Chcielibyśmy stać się inspiracją dla naszych mieszkańców. Poprzez wszechstronne zaangażowanie w edukację, aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i innowacyjne inicjatywy, staramy się włączyć w budowę ekologicznej świadomości Krakowian, by oni stali się motorem zmiany. Mamy jednak świadomość, że nasza praca dopiero się rozpoczyna. Przyszłość naszego miasta i całej planety zależy od naszych wspólnych wysiłków. Dążąc do tworzenia bardziej zrównoważonego środowiska, musimy kontynuować nasze starania, rozwijać się i inspirować innych do działania. Musimy współpracować – samorząd, biznes i nauka, by razem wypracować najkorzystniejsze dla wszystkich rozwiązania.
Niezmiennie, zachęcamy wszystkich mieszkańców Krakowa do aktywnego uczestnictwa w naszych inicjatywach, współpracy i poszukiwania nowych, innowacyjnych sposobów na ochronę naszej planety. Wspólnie możemy przekształcić nasze marzenia o lepszej, bardziej zielonej przyszłości w rzeczywistość.
Po więcej informacji odwiedź profil Miasta Kraków na Platformie Współpracy LSOS.
Zdjęcie: depositephotos.com